Ergenlik dönemi, pek çok duygusal ve fiziksel değişimi beraberinde getiren çocukluktan yetişkinliğe geçiş dönemidir. Bu dönem yalnızca değişikliklerin yaşanması ile ilgili değil, bu değişikliklere uyum sağlanması oldukça önemli bir dönemdir.
Ergenin kendini nasıl algıladığı ve değer verdiği, benlik kavramını temsil eder. Benlik, bireyin kendini nasıl algıladığı, değerlendirdiği ve davranışın en önemli belirleyicisidir. Benlik saygısı, bireyin kendini olumlu veya olumsuz değerlendirmesi ve bu değerlendirmenin ortaya çıkardığı duygulanımları kapsamaktadır. Kendini sevme, kendini kabul etme ve yeterlilik benlik saygısının gelişmesinde önemli rol oynayan faktörlerdendir. Benlik saygısı yüksek olan kişiler, kendilerini değerli, önemli ve yararlı kişiler olarak algılama eğilimi göstermektedirler. Düşük benlik saygısına sahip kişiler ise, kendini yetersiz, kabul edilemez değersiz olarak görmektedir Düşük benlik saygısına sahip bireyler hedef belirlemede ve problem çözme gibi konularda zorluk yaşarlar.
Genel olarak ergenlik döneminde gençlerde fiziksel olarak da değişiklikler gözlenir. Cilt kalınlaşması, yüzü sivilce basması, göğüslerin belirginleşmesi, kilo boy artışı bu fiziksel değişikliklerden bazılarıdır. Ergenler fiziksel açıdan kendilerinde meydana gelen değişikliklere karşı duyarlıdır. Özellikle ergenlik döneminde benlik ile ilgili açıklamaların yoğun biçimde fiziksel görünüm ile ilgili olduğu görülmüştür. Beden imajı bireyin kendi bedeni hakkında sahip olduğu duygular olarak tanımlanmaktadır. Yapılan araştırmalara göre ergenlerde beden imajı benlik saygısı etkileyen önemli unsurlardan biridir. Ergenlik döneminde kendi bedenini kabul etme, olumlu bir beden imajı için önemli bir rol oynamaktadır. Beden imajı hakkındaki olumsuz düşünceler benlik saygısında azalmaya neden olabilmektedir. Ayrıca beden imajı olumsuz olan gençlerde yetersiz beslenme ve depresyon belirtileri de gözlenmektedir.
Bu dönemde ergenlerin benlik saygılarını yükseltme ve olumlu beden imajı oluşturulmaları sürecinde gerçekçi değerlendirmeler yapabilmesi adına ebeveynleri ve öğretmenleri tarafından desteklenmelidir.
Benlik Saygısını Yükseltme Ve Olumlu Bir Beden İmajı Oluşturma Sürecinde Ailelere Öneriler
·Bu aşamada ergen nasıl göründüğü ve kim olduğu hakkında, sorular sorar ve sorularına cevap arar. Ergen nasıl göründüğü ile ilgili sorular sorduğunda, onu kendi hislerinin ne olduğunu sorgulamaya davet edelim.
· Ergenin beden imajının sağlıklı gelişimi için sağlıklı beslenme ve spor faaliyetlerine yönlendirilmelidir.
· Ergenler olumlu benlik saygısı gelişimi için sosyal sorumluluk projelerine teşvik edilebilir.
· Seyredilen filmler ve sosyal medya paylaşımları üzerinde konuşulmalı, beden imajının nasıl olmasına dair verilen mesajlar birlikte tekrar değerlendirilmelidir.
· Ergenler yeteneği olduğu ya da ilgi duyduğu alanlara yönlendirilmeli ve bu alanı kapsayan etkinlikler içinde bulunmalıdır.
Klnk.Psk. Şevval Gül UZUN
Kaynaklar:
Dönmez, A .(1985), Denetim odağı, kendine saygı ve üç değişken: Çevre büyüklüğü, yaş, aile ortamı, Eğitim ve Bilim, 10: 4-15.
Plummer, D. (2001), Helping Children to Build Self-Esteem: A Photocopiable Activities Book, London.