İnsanların sağlıklı ve mutlu bireyler haline gelmelerinde sosyal etkileşim önemli rol oynamaktadır. Akranlarla kurulan ilişkiler, genel olarak eşit düzeyde yer alan ilişkilerdir. Taraflar arasındaki genel güç dengesi öğrencinin gelişiminde olumlu rol oynarken bu dengenin bozulması olumsuz etki göstermektedir. Akran zorbalığı, okul yaşantısı içinde bir öğrencinin başka öğrenci veya öğrenciler tarafından kasıtlı ve tekrarlı olarak zarar verici davranışlara maruz bırakılmasıdır. Akran zorbalığı fiziksel, sözel, sosyal ve siber zorbalık olmak üzere dört şekilde ortaya çıkan bir saldırganlık türüdür. Akran zorbalığına maruz kalan çocuklarda huzursuzluk, uyku bozuklukları, kaygı, okula uyumda bozulma, akademik başarıda düşme, olumsuz benlik saygısı ve kendini ifade etmekte güçlük gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Kurbanlar, utangaç ve pasif bir yapıya sahiptirler. Bu dönemde yaşanan zorbalığın sadece kurbanların değil, zorbaların da olumsuz biçimde etkilendiği de belirtilmektedir. Zorbalarda, erken yaşlarda sigara ve alkol kullanımı, kötü arkadaş guruplarına dâhil olma,akademik başarıda düşme, olumsuz benlik saygısı ve okul devamsızlığı vb. sorunlar görülmektedir. Aynı zamanda empati kurma beceresindeki yetersizlik akran zorbalığı uygulayan öğrenciler için göz ardı edilmemelidir. Bu öğrenciler saldırgan ve dürtüsel bir yapıya sahiptirler. Çocuklardaki mizaç, bireysel farklılıklar ve aile içi iletişimin sağlıksız olması zorbalığın nedenleri olarak gösterilmektedir.
Siber zorbalık
Günümüzde birçok öğrenci sosyal paylaşım platformları kullanmaktadır. Siber zorbalık, bu platformlar aracılığıyla bir öğrencinin başka bir öğrenci ve öğrenciler tarafından istenmeyen sözlü, yazılı mesajlarla ve fotoğraflarla rahatsız edilmesidir. İstenmeyen mesajları veya zorbalık yapan kullanıcıları engelleme, kullanıcı adını veya hesap kimliğini değiştirme siber zorbalıkla baş etme açısından etkili olmaktadır.
Akran Zorbalığına İlişkin Ailelere Öneriler
· Bir ebeveyn, çocuğunun bir arkadaşına zorbalık yaptığını öğrendiğinde, çocuk savunulmamalı bu tür davranışların kabul edilemez olduğu açıklamalıdır.
· Özellikle saldırgan davranışlar söz konusu olduğunda çocukların her istediğini yapmalarına izin verilmemeli ve bu tür davranışlar pekiştirilmemelidir.
· Çocuklar ilgi alanlarına göre çeşitli sosyal ve sportif aktivitelere yönlendirilmelidir.
· Aileler çocuklarıyla sorgulayıcı bir şekilde değil, paylaşım amacıyla sohbet etmeli kendisini üzen ve kızdıran olayları anlamaya çalışmalıdır. Aile üyeleri iyi birer dinleyici olmalıdır.
· Aileler, çocuklarının davranışları ile ilgili olarak öğretmenlerle düzenli iletişim halinde bulunmalıdır, sorunlar belirtildiğinde gereken önem verilmelidir.
Akran zorbalığı, bir çocuğun içinde bulunduğu sosyal ortamda karşılaştığı önemli bir sorundur ve ebeveynler için tek başına baş etmesi oldukça güç bir konudur. Öğretmenler ve ebeveynler, çocukların psikososyal gelişimi ve eğitim sürecinde birbirleriyle dirsek temasında olmaya ve gerektiğinde psikolojik destek almaya teşvik edilmelidir.
Klink. Psk. Şevval Gül UZUN Kaynaklar:
Ünye Ram Müdürlüğü. Okullarda Akran Zorbalığı http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/52/13/964945/dosyalar/2013_09/11025855_okullardaakranzorbalp df.pdf
Psk. Nergis Özdinç Azanpa. Akran Zorbalığı ve Olası Sonuçları https://www.aktuelpsikoloji.com/akran-zorbaligi-ve-olasi-sonuclari